نوجوان احساس می کند به اندازه کافی بزرگ شده است ومیتواند در امور مربوط به خود بدون دخالت بزرگسالان به ویژه والدین تصمیم گیری کند . تحصیلات نشان میدهد که هر قدر با نوجوان به عنوان یک کودک رفتار کنیم او پرخاشگرانه تر عمل خواهد کرد و بیشتر در جهت رسیدن به حقوق و امتیازاتی که به دلیل رشد یافتگی اش توقع برخورداری از آنها را دارد پافشاری خواهد کرد.

• 1- اصل آماده سازی نوجوان برای زندگی در دوران واقعی

((گلهایی که در گلخانه پرورش می یابند زود پژمرده میشوند)) منظور این است که تعلیم و تربیت باید در دنیای واقعی و طبیعی صورت گیرد نه در یک محیط محصور، قرنطینه و غیر واقعی ،پدر و مادر اجازه ندارند نوجوان را در دنیای خیالی و رویایی تربیت کنند و یا خدای نکرده او را فریب دهند.

• 2- اصل الگو پذیری و همانند سازی

کودک ونوجوان نخست مادرو سپس پدر خود را سرمشق  قرار میدهد بطور کلی دختر با مادر و پسر با پدر همانند سازی میکند. نوجوانی والدین خود را الگو قرار میدهد که آنها را دوست بدارد و در کنار آنها احساس آرامش کند  بنابراین والدین گرامی سعی کنید : 1-با رفتار خود الگوهای شایسته ای برای فرزندانتان باشید  2- فرزند نوجوان خود را با الگوهای شایسته دیگر مانند ائمه، معلمان موفق ، دانشمندان ، هنرمندان آشنا کنید . والدینی که فرزندشان را سرزنش ، تنبیه و تحقیر میکنند فرزند احساس نا امنی و اضطراب میکند و بیش از حد تاثیر دوستان و همسالان قرار میگیرد.

• 3- اصل ایجاد امنیت روانی

تلاش والدین آگاه باید بر این اصل مبتنی باشد که فضای خانه وخانواده سرشار از امنیت ، محبت و آرامش باشد . اگر نوجوانی اشتباهی کرد هیچ گاه نباید به او گفت ((دوستت ندارم))  ((تو دیگر دختر یا پسر من نیستی))  و یا به طرق گوناگون او را سرزنش و تحقیر کرد. اینگونه برخوردها هیچ کمکی به به اصلاح رفتار او نمیکند بلکه موجب سرخوردگی،مختل شدن امنیت روانی نوجوان میشود . در مقابل باید علل نادرستی آن رفتار در فضایی محرمانه صمیمانه برایش توضیح دهید و به او اجازه دهید تا بتواند آزادانه احساسات ، اضطرابها و نگرانیهای خود را بدون ترس و یا ترد شدن ، با شما در میان بگذارد بطور معمول تحقیر کردن ، سرزنش کردن ، مقایسه کردن ، داشتن انتظارات نابجا ، دعواهای خانوادگی و تنبیه کردن باعث میشود که فرد به رفتارهایی از قبیل لجبازی ، پرخاشگری ، شب ادراری ، دروغ گویی ، ناخن جویدن ، اعتیاد و نظایر آ« متوسل شود.

• 4- اصل برخورد مثبت و مثبت فکر کردن

هنگامی که با نوجوان روبرو می شوید سعی کنید با او برخورد مثبت داشته باشید ، از کلمات و عبارتهای تشویق آمیز استفاده کنید و به دنبال نکات مثبت او باشید نه عیب جویی و ایراد گرفتن ، اجازه دهید دیدار شما با نوجوان خوشا یند باشد سعی کنید برخورد شما با فرزندتان آرامش بخش باشد نه اضطراب آفرین.

• 5- اصل برقراری ارتباط کلامی و عاطفی

میان اعضای خانواده هر قدر ارتباط کلامی و عاطفی بیشتر باشد ، روابط اعضای آن خانواده سالم تر، با نشاط تر و محکم تر است. بنابراین توصیه میشود در هر فرصتی که پیش آید با فرزندتان صحبت کنید و با  او در یک فضای محبت آمیز، محرمانه و صمیمانه ارتباط کلامی و عاطفی برقرار کنید .برای این منظور پیشنهاد میشود هر شب پیش از خواب در کنار بستر او دقایقی بنشینید و در خلوت با او حرف بزنید و از او بخواهید که با شما راز و نیاز کند درباره مدرسه، درس و مشق ، دوستانش، فعالیتهای روزانه اش ، نگرانیها ، خواسته ها و علاقه هایش ، احساساتش نسبت به اعضای خانواده و نظایر آنها با شما حرف بزند و درد و دل کند . لازم نیست هرچه میگوید تفسیر کنید یا حرفهای او را تصحیح کنید بلکه او را تشویق کنید  که حرف بزند و در صورت لزوم با او هم احساسی و هم دردی کنید.

• 6- اصل پذیرش و احترام

محترم شمردن نوجوان ، احترام به حقوق او ، توجه به نیازهای همه جانبه او و پذیرش او همانطور که هست از مهمترین اصول برقراری ارتباط انسانی است .اصل پذیرش نوجوان به این معناست که به یکتایی شخصیت ، بی همتا بودن او و متفاوت بودن او احترام میگذارید نوجوان باید بداند که متفاوت بودن به خودی خود بد نیست و هر شخصی میتواند خصلتهای منحصر به فرد داشته باشد . برای مثال نوجوان ممکن است اتاقش را بگونه ای خاص بیاراید که در نظر شما عجیب و زشت بیاید . مشورت کردن با نوجوان ، سهیم کردن او در برنامه ریزی زندگی خانوادگی ، توجه به نیازها و علایق او ، توجه به اوقات فراغت او و نظایر آن همگی بیانگراحترام  گذاشتن به نوجوان محسوب میشود.

• 7- اصل پرهیز از افراط و تفریط

سعی کنید با نوجوان بر اساس اصل اعتدال رفتار نمائید . ضمن آنکه به رعایت مقررات و انضباط تاکید میکنید و از فرزندتان میخواهید در عمل به آن پای بند باشد ، در صورت نیاز از اجرای مستبدانه آنها صرف نظر  و اغماض کنید و دامن اعتدال را از دست ندهید .گاهی اوقات نوجوان در مقابل انضباط شدید مقاومت می کند و تمایل به سرپیچی و نافرمانی از خود نشان می دهد.در این شرایط باید از خود نرمش نشان داد ، به ریشه یابی اینگونه رفتارها بپردازید و با اغماض و سعه صدر با او برخورد کنید .

• 8- اصل پرهیز از مقایسه کردن

متاسفانه اکثر پدران و مادران ،فرزندان خود را با یکدیگر ،با دوستان و خویشاوندان مقایسه میکنند وبدین ترتیب میخواهند آنها را به فعالیت بیشتر تحریک کنند در حالی که اگر تفاوتهای فردی را درنظر داشته باشیم این روش درست نیست و نتیجه معکوس حاصل می شود نوجوان دارای غرور خاصی است و دارای آبرو و احترام ویژه ای است لذا هنگامی که او را با کس دیگری مقایسه می کنید در واقع اصل تفاوتهای فردی را نادیده می گیرید غرور او را می شکنید و توانایی های او را مورد غفلت قرار میدهید. توصیه می شود هر فردی را با خودش و وضعیت او در گذشته و حال مقایسه کنید گاهی اوقات والدین زمان و شرایط خود را با زمان و شرایط فرزندانشان مقایسه می کنند و اظهار می کنند من وقتی در سن شما بودم همیشه اینطور یا آنطور عمل می کردم.بدیهی است که ما اجازه نداریم خود و زمان خود را با فرزندمان و زمان او مقایسه کنیم.

9- اصل پرهیز از تحمیل کردن

متاسفانه گاهی اوقات پدران و مادران نظرها، رغبت ها و علایق خود را به فرزندان تحمیل               

می کنند و حتی بدون توجه به سن و موقعیت آنان رنگ و مدل  لباس برای آنها انتخاب می نمایند.در چنین موقعیتی بروز رفتارهایی از قبیل لجبازی مقاومت منفی و سرکشی قابل     

پیش بینی است.باید به نوجوان اعتماد کرد و به وی اجازه داد که تا به تدریج پس از کسب

آگاهیهای لازم خود تصمیم بگیرد و تصمیم گیری در امور زندگی ،تحصیلی و شغلی را

تمرین کند.

10-اصل صداقت

مهمترین اصلی که به برقراری رابطه انسانیمیان شما و فرزندانتان کمک می کند صادق بودن

در گفتار و رفتار است.فرزند به آسانی به میزان صداقت شما پی می برد و میزان اعتماد خود

را به شما،بر حسب آن تنظیم می کند.نوجوانان به خوبی متوجه رفتارهای ریاکارانه بزرگترها

هستند و با کمال خلوص در جای خودش به آنها تذکر می دهند رعایت این اصل مایه       

استحکام روابط افراد با یکدیگر میشود.هرگز به نوجوان وعده یا قولی ندهید که نتوانید به آن

عمل کنیدزیرا در صورت عدم وفای به عهد این موضوع را با شما در میان می گذارد و آن را به نوعی به عنوان عدم صداقت شما تعبیر می کند لذا بیایید میان آنچه می گویید و آنچه عمل می کنید و آنچه واقعا هستید هماهنگی ایجاد کنید.

11-اصل قاطع و جدی بودن

متاسفانه برخی از والدین با فرزندانشان یا بسیار خشک،رسمی و قاطع هستند و یا بسیار مهربان و نرم.در حالیکه معدودی از والدین به موقع مهربان و به موقع قاطع هستند.هرگز قاطع و جدی بودن را با عصبانیت،خشونت و سختگیری یکی ندانید بدیهی است که خشونت و عصبانیت، شما را از هدفهایتان دور می سازد.آهنگ صدا و حالت چهره شما نشان دهنده تمایل و تاکید شما بر قاطع بودن و در عین حال دلسوزی و مهربان بودن است و همزمان،پیگیری شما با عمل و رفتار مناسب،جدی بودن شما را نشان می دهد .منظور این اصل این است که همواره میان شما و فرزندانتان باید اصول و ضوابطی حاکم باشد و رعایت شود.

12-اصل محبت

اساس یک رابطه سالم و درست میان شما و فرزندتان محبت کردن،دوست داشتن و مبادله مهر و عطوفت است یک نگاه محبت آمیز،یا یک نوازش مهربانانه معجزه می کند و رفتار نوجوان را به سوی خلاقیت و خیر و نیکی تغییر جهت می دهد.بی شک توجه کردن و محبت کردن یک نیاز روانی و یک تقویت کننده مبت است اما باید آگاه باشید که کجا،کی،به چه میزان و چگونه از این تقویت کننده استفاده می کنید بدیهی است روش و میزان محبت کردن مانند استفاده از دارو،باید با سن و دیگر ویژگیهای فرد تناسب داشته باشد.